دنباله دارها مسئول انقراض نسل هاي متعدد روي زمين نيستند

دانشمندان در اين مورد بحث دارند که چند رويدادِ منجر به انقراض نسل در تاريخ زمين به سبب برخورد جسمي فضايي با اين سياره رخ داده است. بيشتر آنها با برخوردي که 65 ميليون سال پيش موجب انقراض نسل دايناسورها شد موافق اند اما شک دارند که برخوردهاي سيارک ها و دنباله دارها چند بار ديگر موجب چنين حوادث عظيمي شده باشد.
در واقع، اختر شناسان مي دانند که نواحي دروني منظومه شمسي، دست کم تا حدودي به يمن حضور مشتري و زحل از اين برخوردها در امان است. زيرا ميدان گرانشي قدرتمند اين سيارات غول پيکر مي تواند دنباله دارها را به فضاي ميان ستاره اي پرتاب کند يا گاهي منجر به برخورد آنها با خود اين سيارات شود.
پژوهشي جديد در دانشگاه واشنگتن نشان مي دهد که بسيار نامتحمل است که برخورد دنباله دارها موجب رويدادهاي عظيم انقراض نسل شده باشند يا اينکه مسئول بيش از يکي از اين اتفاقات باشند. اين تحقيق همچنين نشان مي دهد که منشأ بسياري از دنباله دارهاي بلند دوره، که سرانجام به مداري زمين گذر مي رسند، احتمالاً ناحيه اي است که دانشمندان سال ها تصور مي کردند دنباله دارهاي رصدشدني توليد نمي کند. براي دنباله داري بلند دوره 200 سال تا ده ها ميليون سال طول مي کشد تا يک بار به دو رخورشيد دور بزند. تا به حال تصور مي شد که دنباله دارهاي بلند دوره اي که مي بينيم فقط درباره نواحي خارجي ابر اورت به ما اطلاعات مي دهند اما در واقع تصويري، هرچند مبهم از کل ابر اورت در اختيارمان مي گذارند.
ابر اورت بقاياي سحابي اي است که 4/5 ميليارد سال پيش منظومه شمسي را شکل داد. اين ناحيه از فاصله ي 149 ميليارد کيلومتري خورشيد ( هزار برابر فاصله زمين تا خورشيد) آغاز مي شود و تا حدود 3 سال نوري (يک سال نوري 9/4 تريليون کيلومتر است) ادامه دارد. ابر اورت شامل ميلياردها هسته ي دنباله دار است که برخي شان آنقدر کوچک و دورند که هرگز رصد نشده اند.
حدود 3200 دنباله دار بلند دوره شناخته شده اند. مدار دنباله دارهاي بلند دوره در ابر اورت ممکن است به سبب گذر ستاره اي پُرجرم از نزديکي منظومه شمسي آشفته شود. مدت ها باور بر اين بود که اجرام نواحي دروني ابر اورت فقط در زمان هاي نادر گذر ستاره اي از نزديکي منظومه شمسي- که موجب بارش دنباله دار مي شود- به مدارهاي زمين گذر مي رسند. اما مشخص شد که، حتي بدون مواجهه با يک ستاره ،دنباله دارهاي بلنددوره از نواحي دروني ابر اورت ممکن است از مرز محافظ مشتري و زحل عبور کند و به مسيري در نزديکي زمين بيايند.
در پژوهش جديد، دانشمندان از مدل هاي رايانه اي براي شبيه سازي تحول ابرهاي دنباله دارها در منظومه شمسي به مدت 1/2 ميليارد سال استفاده کردند. آنها دريافتند که حتي خارج از دوره ي بارش هاي دنباله دار ،نواحي داخلي ابر اورت منبع اصلي دنباله دار بلند دوره اي است که سرانجام به مدارهاي زمين گذر مي رسند. اين دانشمندان بيشتري تعداد ممکن هاي دنباله دارها را در نواحي داخلي ابر اورت تخمين زدند. تعداد واقعي را نمي دانند. اما با استفاده از بيشترين تعداد ممکن، به اين نتيجه رسيدند که ممکن نيست بيش از دو يا سه دنباله دار در دوره اي که بزرگ ترين بارش دنباله دار در 500 ميليون سال گذشته است ،با زمين برخورد کرده باشند.
با وجود رخ دادن سه برخورد شديد تقريباً همزمان چنين فرض شده که رويداد انقراض نسل کوچکي، که 40 ميليون سال پيش رخ داد، حاصل يک بارش دنباله دار بوده است. تحقيقات نشان مي دهد که احتمالاً آن بارش شديدترين بارش دنباله دار از زمان آغاز ثبت سنگواره هاست. به اين ترتيب اگر شديدترين بارش ها موجب انقراض نسلي کوچک شده اند، پس بارش هاي کم قدرت خيلي کم اثرتر بوده اند.
در اين تحقيق فرض شده که ناحيه اطراف منظومه شمسي در 500 ميليون سال گذشته نسبتاً بي تغيير باقي مانده است. اما نمي دانيم آيا واقعاً چنين بوده يا خير. اما آنچه واضح است اين که زمين بسيار از حضور محافظ مشتري و زحل سود برده است، هرچند که اين محافظ ها هم کامل نيستند و برخي اجرام توانسته اند از دست آنها بگيرند.
منبع: ماهنامه نجوم، شماره 189.